کد مطلب:124721 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:224
تدبیر عقلانی در شؤون
تدبیر اجتماعی و عقلانیت سیاسی و شؤون دیگر زندگی از بنیان های مدیریت اجتماع است كه بدون آن زندگی فردی و خانوادگی و زندگی عمومی جاری نخواهد شد. برآیند تدبیر صحیح عقلانی در شؤون اجتماعی پدیدار است. همان گونه كه كاستی در آن نیز موجب ضایعات و فرسایش ها و ناهنجاری ها در شؤون متفاوت انسانی می گردد. البته شفاف نمودن ابعاد این موضوع با یك موضوع اجتماعی تناسب دارد، كه در تبیین سسیره رفتاری ائمه به موضوعات اجتماعی كاملا باید توجه شود و جامعه شناختی خود بخش مهم از
[ صفحه 84]
سیره انبیاء و ائمه را شكل می دهد كه از معیارهای آن می توان كاملا بهره جست.برای بهره وری و پرثمر شدن زندگی اجتماعی، تدبیر عقلانی باید در تمام شؤون پدیدار شود هر انسانی كه بهره بیشتری از این نعمت الهی داشته باشد برآیند فراوان تری عاید وی خواهد شد. و روشن است كه فردی كه منصب اجتماعی را عهده دار است ازاین ویژگی باید بهره كافی داشته باشد.
رهبران دینی همانند انبیا و ائمه به جهت این كه برترین منصب اجتماعی را به عهده گرفته اند. باید در حد كمال از تدبیر عقلانی بهره ور باشند. در غیر این صورت توان مند در انجام مسؤولیت خویش نخواهند بود. [1] .
به همین سبب در تمام شؤون اجتماعی كه به تدبیر عقلانی نیاز است، ائمه برترین افراد بوده اند این ویژگی رهبران دینی است كه به فرد خاصی از آنان هم نمی باشد، بلكه یك ویژگی عمومی آنان است كه همه در سطح بالایی از آن بهره ورند. گرچه ممكن است تفاوت هایی هم وجود داشته باشد. به همین جهت اگر این ویژگی در مورد امام مجتبی از زبان رسول الله صلی الله علیه و آله پدیدار شده است، هرگز به این معنا نیست كه دیگر فرزندان وحی از آن بی بهره اند. بلكه بیان ویژگی همگان است.
انی عقلانیت از زبان رسول الله صلی الله علیه و آله در مورد یك فرد عترت این
[ صفحه 85]
گونه پدیدار شده است كه حضرت فرمودند: اگر عقل و تدبیر می توانست به صورت یك انسان متمثل شود، همانند فرزندم حسن می شد: لو كان العقل رجلا لكان الحسن. [2] رسول الله صلی الله علیه و آله در این سخن برای رساندن مقصود از یك همانند آوری و تشبیه بهره جسته است. تدبیر و عقلانیت را به فرد انسان تشبیه نموده است. اگر عقل می خواست به صورت انسان درآید همانند مجتبی حسن می شد.
یعنی مجتبی حسن علیه السلام تبلور تمثل عقلانیت است. تدبیر تمام شؤون زندگی فردی و اجتماعی و سیاسی حضرت را فراگرفته است.
این حقیقت وقتی شفاف تر و جلوه گر می شود كه به موضع گیری های حضرت به ویژه در فرآیند اجتماعی و سیاسی آن آگاهی بیشتر حاصل شود. كه امام در میدان های گوناگون زندگی چگونه با تدبیر در مقابل تهاجم ها ایستاده و اهداف وحیانی را پیش برده است. رخدادهای اجتماعی زمان امام مجتبی بسیار حساس و بنیانی می باشد. امام همام در این فرازها توانسته است با عقلانیت و تدبیر بر بسیاری از تهاجم ها چیره شود و بر سیاست های معاویه زمان خویش فائق آید. و آنان را در دام ها و تارهای عنكبوتی خودشان گرفتار سازد.
تدبیر و تحملی كه از امام مجتبی علیه السلام پدیدار است سبب اعجاب هر انسان متفكر می شود كه چگونه در سخت ترین شرایط و پیچیده ترین امواج بلند فتنه كه می رود این امت نو پای مسلمان را پوشش دهد، امام، كشتی دین را كه امت سرنشین آن است به ساحل رهنمود می نماید. و اعجاب انگیزتر این كه این تدبیر از همان كودكی در وجود امام مجتبی علیه السلام پدیدار است كه به گونه ای كه این سخن با
[ صفحه 86]
محتوا در مورد ایشان از رسول الله صلی الله علیه و آله صادر می شود.
این ها برخی از فضایل بی شمار ریحانةالرسول می باشد كه در این بخش به صورت فشرده بررسی شد. با امید الگوگیری از مناقب حضرت به بخش سوم یعنی موضع گیری های اجتماعی حضرت می پردازیم.
[ صفحه 87]
[ صفحه 84]
سیره انبیاء و ائمه را شكل می دهد كه از معیارهای آن می توان كاملا بهره جست.برای بهره وری و پرثمر شدن زندگی اجتماعی، تدبیر عقلانی باید در تمام شؤون پدیدار شود هر انسانی كه بهره بیشتری از این نعمت الهی داشته باشد برآیند فراوان تری عاید وی خواهد شد. و روشن است كه فردی كه منصب اجتماعی را عهده دار است ازاین ویژگی باید بهره كافی داشته باشد.
رهبران دینی همانند انبیا و ائمه به جهت این كه برترین منصب اجتماعی را به عهده گرفته اند. باید در حد كمال از تدبیر عقلانی بهره ور باشند. در غیر این صورت توان مند در انجام مسؤولیت خویش نخواهند بود. [1] .
به همین سبب در تمام شؤون اجتماعی كه به تدبیر عقلانی نیاز است، ائمه برترین افراد بوده اند این ویژگی رهبران دینی است كه به فرد خاصی از آنان هم نمی باشد، بلكه یك ویژگی عمومی آنان است كه همه در سطح بالایی از آن بهره ورند. گرچه ممكن است تفاوت هایی هم وجود داشته باشد. به همین جهت اگر این ویژگی در مورد امام مجتبی از زبان رسول الله صلی الله علیه و آله پدیدار شده است، هرگز به این معنا نیست كه دیگر فرزندان وحی از آن بی بهره اند. بلكه بیان ویژگی همگان است.
انی عقلانیت از زبان رسول الله صلی الله علیه و آله در مورد یك فرد عترت این
[ صفحه 85]
گونه پدیدار شده است كه حضرت فرمودند: اگر عقل و تدبیر می توانست به صورت یك انسان متمثل شود، همانند فرزندم حسن می شد: لو كان العقل رجلا لكان الحسن. [2] رسول الله صلی الله علیه و آله در این سخن برای رساندن مقصود از یك همانند آوری و تشبیه بهره جسته است. تدبیر و عقلانیت را به فرد انسان تشبیه نموده است. اگر عقل می خواست به صورت انسان درآید همانند مجتبی حسن می شد.
یعنی مجتبی حسن علیه السلام تبلور تمثل عقلانیت است. تدبیر تمام شؤون زندگی فردی و اجتماعی و سیاسی حضرت را فراگرفته است.
این حقیقت وقتی شفاف تر و جلوه گر می شود كه به موضع گیری های حضرت به ویژه در فرآیند اجتماعی و سیاسی آن آگاهی بیشتر حاصل شود. كه امام در میدان های گوناگون زندگی چگونه با تدبیر در مقابل تهاجم ها ایستاده و اهداف وحیانی را پیش برده است. رخدادهای اجتماعی زمان امام مجتبی بسیار حساس و بنیانی می باشد. امام همام در این فرازها توانسته است با عقلانیت و تدبیر بر بسیاری از تهاجم ها چیره شود و بر سیاست های معاویه زمان خویش فائق آید. و آنان را در دام ها و تارهای عنكبوتی خودشان گرفتار سازد.
تدبیر و تحملی كه از امام مجتبی علیه السلام پدیدار است سبب اعجاب هر انسان متفكر می شود كه چگونه در سخت ترین شرایط و پیچیده ترین امواج بلند فتنه كه می رود این امت نو پای مسلمان را پوشش دهد، امام، كشتی دین را كه امت سرنشین آن است به ساحل رهنمود می نماید. و اعجاب انگیزتر این كه این تدبیر از همان كودكی در وجود امام مجتبی علیه السلام پدیدار است كه به گونه ای كه این سخن با
[ صفحه 86]
محتوا در مورد ایشان از رسول الله صلی الله علیه و آله صادر می شود.
این ها برخی از فضایل بی شمار ریحانةالرسول می باشد كه در این بخش به صورت فشرده بررسی شد. با امید الگوگیری از مناقب حضرت به بخش سوم یعنی موضع گیری های اجتماعی حضرت می پردازیم.
[ صفحه 87]
[1] منظور از تدبير عقلاني دخالت عقل در شؤون ديني نيست و منظور اين نيست كه دست آورده هاي وحي را عقل دست رسي دارد. گرچه عقل نيز محورهاي خاص معيار شناخت ديني مي تواند باشد. بلكه منظور شؤون اجتماعي است كه بدون وحي نيز امكان دست رسي وجود دارد.
[2] فرائد السبطين، ج 2، ص 68.